Klimaların Isıtma Performansı ve Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Klimalar Isıtmada Kullanılabilir Mi?
Klimalar genellikle sadece soğutma yapan cihazlar olarak algılanır. Fakat klimalar ısıtma modunda da kullanılabilir. Hatta özellikle güney bölgelerde kombi, kazan gibi başka bir ısıtma cihazı kullanılmaksızın klima tek başına ısıtma kaynağı olarak kabul edilir ve özellikle evsel kullanımda klima hem soğutma, hem de ısıtma cihazı olarak yaygın kabul görür. Sıcak su ihtiyacı için ise bir sıcak su üreticisi (termosifon veya elektrikli ani su ısıtıcısı) kullanılarak sıcak su ihtiyacı da tamamlandığında evsel bir uygulamanın tüm ihtiyaçları karşılanmış olur.
Isıtma Amacıyla Klima Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Öncelikle bir mekânın ısıtma ve soğutma kapasitesi ihtiyacının farklı olduğunu belirtmekte fayda var. Örneğin; soğutma ihtiyacı 5.0 kW olan bir mekânın ısıtma ihtiyacı 5.0 kW ‘dan daha düşük veya yüksek olabilir. Bu yüzden eğer klimalar ısıtma için de kullanılacak ise klima kataloglarında bulunan ısıtma kapasitesi(kW) değeri baz alınmalıdır. Klimanın seçimi sırasında ısıtma yükü de dikkate alınarak uygun kapasitede klima seçilmesi hem performans, hem konfor, hem de klimanın verimli çalışması açısından çok önemlidir.
Isıtma Kapasitesi Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Isıtma ihtiyacı mekânın bulunduğu kente, mekânın cam yüzey alanına, çatı katı-bodrum kat veya ara kat olmasına, kuzey-güney cephe olmasına gibi birçok etkene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Örneğin; İzmir’deki bir ara kat dairenin 30 m² salonu ile Ankara’daki aynı şartlardaki bir dairenin salonunun ısıtma yükü aynı değildir. Bu nedenle İzmir bölgesinde bu salona 4,2 kW ısıtma kapasiteli bir klima seçimi doğru bir seçim iken Ankara bölgesinde olmayacaktır. Bu seçim yapılırken Ankara’nın dış hava tasarım sıcaklığı baz alınarak hesap yapılmalı ve klima Ankara şartlarında seçilmelidir.
Üretici kataloglarında genellikle ısıtma kapasitesi verilirken dış ortam sıcaklığı, +7 °C kuru termometre / +6 °C yaş termometre; iç ortam sıcaklığı +20 °C kuru termometre, referans değerleri baz alınır. Bu yüzden eğer dış ortam sıcaklığı uzun süre bu sıcaklıkların altına düşen bir bölgede seçim yapılıyor ise daha büyük kapasitede bir klima seçmekte fayda vardır.
Klima enerji etiketleri bu konuda oldukça açıklayıcı bilgiler vermektedir. Aşağıdaki enerji etiketi örneğindeki gibi turuncu ile işaretli Türkiye’nin kıyı kesimlerinde 4,3 kW kapasitesine sahip bir klima mavi ile işaretli karasal iklim bölgesinde kullanıldığında kapasitesini 5,0 kW’ya artırabilir. Ancak bu noktada önemli kriterlerden biri de enerji verimliliğidir. Yine örnekten görüleceği gibi; bu klima modeli kıyı kesimlerinde kullanılırken A+++ enerji sınıfına sahip iken karasal iklim bölgesinde kullanıldığında A enerji sınıfına sahiptir. Çünkü klima düşük dış ortam koşullarında 5,0 kW kapasiteyi sağlamak için içerisinde bulunan kompresörü maksimum hızda çalıştıracak bu da daha fazla enerji tüketmesine sebep olacaktır. Bunun yerine daha ilk aşamada dış ortam koşullarına bağlı olarak bir büyük kapasitede klima seçilmesi hem verimliliği hem de performansı artırır. Bu noktada ilk yatırım maliyeti ve işletme maliyeti arasında optimum bir denge yakalanmalıdır. Eğer dış ortam sıcaklığı kış aylarının yalnızca 10-15 günü süresince +7 °C altına düşüyor ise, bu 10-15 gün işletme maliyetinin yüksek olmasına katlanılarak, klima kapasitesinin büyütülmemesi yönünde tercih kullanılabilir. Ancak eğer kış aylarında daha uzun bir süre dış ortam sıcaklığı +7°C‘nin altında ise klima kapasitesinin büyütülmesi işletme maliyetini düşürerek, ilk yatırım maliyetini kısa bir süre sonra tolere edecektir.
Klimalar Isıtmada Çalışırken Ne Kadar Verimlidir?
Klimaların ısıtmada ne kadar verimli çalıştığını gösteren değer SCOP değeridir. Hem üretici kataloglarında, hem de klima enerji etiketlerinde, bölgelere göre SCOP değerleri bulunur. SCOP değeri ne kadar yüksek ise bu, klimanın ilgili bölgede o kadar verimli çalıştığını gösterir. Ayrıca yine enerji etiketlerinde klimaların hangi bölgede ne kadar verimli çalıştığını gösteren harfsel gösterim de bulunur. Kıyı kesimlerinde A+++ verimliliğe sahip bir klima, karasal iklim bölgesinde A sınıfı enerji verimliliğine sahip olabilir. Bu yüzden klimanın enerji verimliliğinin, klimanın kullanılacağı bölgeye göre değişebileceği, klima seçiminde mutlaka dikkat edilmesi gereken bir diğer noktadır.
Klimaları Isıtma Modunda Daha Verimli Kullanmanın Yolları
Klimaları ısıtma modunda kullanırken, iç ortam sıcaklığı ne kadar düşük olursa klima o derece verimli çalışır. Örneğin; dış ortam sıcaklığı +7 °C iken, eğer iç ortam sıcaklığı +28 °C ayarlanmış ise bu klimanın 28 C- 7 °C = 21 °C farkı kapatmak için enerji harcaması anlamına gelir. Benzer şekilde dış ortam sıcaklığı +7 °C iken, eğer iç ortam sıcaklığı 20 °C ‘ye ayarlanmış ise; 20 °C -7 °C = 13 °C olduğu için klima 13°C’lik farkı kapatmak için enerji harcayacak ve 21°C farkı kapatmaktansa 13°C’lik farkı kapatmak için daha az enerji kullanacağından, daha verimli çalışacaktır. Dış ortam ile iç ortam arasında sıcaklık farkının mümkün olduğu kadar az olması sadece verimlilik açısından değil, aynı zamanda sağlığımız açısından da idealdir. Soğuk dış ortamdan bir anda 28 °C gibi yüksek sıcaklıkta iç ortama girmek ve benzer şekilde 28 °C gibi yüksek sıcaklıktaki iç ortamdan bir anda soğuk dış ortama çıkmak, ısı değişimi çok fazla olduğu için hastalıklara davetiye çıkartır. Bu nedenle insan metabolizması açısından da ideal sıcaklık olan 20 °C iç ortam sıcaklığında klimayı çalıştırmak, enerji verimliliğini arttırdığı gibi sağlımız açısından da daha faydalı olacaktır.
Son olarak gerek ısıtma, gerekse soğutmada klimaların verimlilik değerlerinin periyodik aralıklarla klimaya bakım yaptırmaya bağlı olduğu unutulmamalıdır. Klimanın filtresinin temizlenmesi, soğutucu akışkan kaçağı varsa hem onarılması, hem de ilave akışkan eklenmesi gibi periyodik bakım sırasında yapılan uygulamalar sayesinde sistemsel kayıplar önlenerek klimaların verimlilik kayıplarının önüne geçilir. Bu, özellikle kış şartlarında klima performansını oldukça arttırır.
